Papegaai klimt rechts-links-midden-rechts-links-midden
Een papegaai die omhoog klautert heeft een extra poot ter beschikking: zijn snavel. Dat blijkt uit onderzoek van Melody Young en collega’s aan de perzikkopagapornis.
Spechten, boomklevers, boomkruipers en papegaaiachtigen: het zijn vogels die recht omhoog kunnen gaan tegen een boomstam. Spechten, boomklevers en boomkruipers komen dan hippend vooruit, met sprongetjes waarbij beide poten tegelijk even loskomen van de ondergrond. Papegaaien doen het anders. Ze klauteren – met hun snavel als derde poot, laten Melody Young en collega’s zien.
Dat papegaaien en parkieten hun bek gebruiken als ze omhoogklimmen heeft iedereen weleens gezien. Maar gebruiken ze die dan echt als poot, of alleen voor steun en evenwicht, zoals vogels ook vaak hun staart gebruiken? Om dat te achterhalen onderzocht Young de klauterkunsten van de perzikkopagapornis, Agapornis roseicollis, een dwergpapegaai uit Zuidwest Afrika.
Nieuwe functie
Ze haalde zes dieren naar het lab en liet ze lopen over een loopbaan onder verschillende hellingshoeken. Ze filmde hun gang met een hogesnelheidscamera en mat de kracht die poten, bek en staart op de ondergrond uitoefenden.
De papegaaitjes gebruikten hun snavel en staart vaak bij het lopen als de loopbaan steiler was opgesteld dan 45°. Stond hij helemaal rechtop, dan waren bek en staart altijd nodig. De snavel functioneerde dan als extra poot, zo bleek. De dieren zetten beide poten en snavel om de beurt naar voren: rechterpoot, linkerpoot, snavel, rechterpoot, linkerpoot, snavel. Ook uit de gemeten krachten bleek dat de snavel dezelfde rol speelt als de poten om vooruit te komen.
De staart helpt steun te bieden en de vogel in evenwicht te houden.
Papegaaiachtigen hebben hun snavel dus een tweede functie gegeven als extra poot om mee te klimmen. Ook de nekspieren moeten aan die nieuwe taak zijn aangepast.
Willy van Strien
Foto: Perzikkopagapornis. User Nbansal4732 of the English Wikipedia (Wikimedia Commons, Creative Commons CC BY-SA 2.5)
Bron:
Melody W. Young, M.W., E. Dickinson, N.D. Flaim & M.C. Granatosky, 2022. Overcoming a ‘forbidden phenotype’: the parrot’s head supports, propels and powers tripedal locomotion. Proceedings of the Royal Society B 289: 20220245. Doi: 10.1098/rspb.2022.0245