Vink waarschuwt partner als nest gevaar loopt
Met zijn regenroep waarschuwt een vinkenman zijn partner voor roofvijanden die eieren en jongen bedreigen, laten Léna de Framond en collega’s zien.
Een vink kan niet alleen zijn lied met de karakteristieke vinkenslag aan het eind laten horen, maar ook een vaak melancholiek klinkende ‘regenroep’. Met een dreigende regenbui heeft die roep niets te maken. Maar wat heeft hij dan wel te betekenen, vroegen Léna de Framond en collega’s zich af.
Het is een eigenaardige roep, anders dan de andere roepjes die de vink (Fringilla coelebs) op zijn repertoire heeft. Alleen een man roept de regenroep; hij herhaalt hem elke paar seconden en gaat er minutenlang mee door. Hij doet dat alleen in de broedtijd en vanuit zijn territorium. En er zijn, net zoals in liedjes, dialecten, oftewel plaatselijke verschillen, wat betekent dat de roep deels aangeleerd is. De functie ervan, schrijft De Framond, was tot nu toe niet bekend.
Playback
Er zijn verschillende functies mogelijk. De regenroep zou, net als het lied, een manier kunnen zijn om een vrouw te bekoren of om het territorium te verdedigen en rivalen af te schrikken. Hij zou kunnen dienen als waarschuwingssignaal voor andere vogels als er een roofvijand verschijnt. Of hij zou een vorm van communicatie tussen man en vrouw kunnen zijn.
Om te achterhalen welke van de drie mogelijkheden de juiste is, deden de onderzoekers playback-experimenten in een bos. Ze lieten allereerst vinkenmannen het lied van een vink horen, zijn regenroep of, ter controle, de zang van een merel. Ze noteerden hoe elke vinkenman reageerde op het aangeboden geluid: ging hij zingen of roepen, of werd hij agressief.
In een ander experiment speelden ze met toenemende intensiteit het geluid af van een roofvijand of de zang van een merel om te zien of dat de regenroep uitlokte. Als vijanden kozen ze de sperwer, die op volwassen vinken jaagt en soms jongen eet, en de zwarte kraai, die geen volwassen vinken pakt, maar nesten plundert. Ze noteerden bij beide playback-experimenten of er een vrouw of andere man in de buurt was. Daarnaast observeerden ze het spontane gedrag van vinken.
Nest in gevaar
Deze experimenten en observaties gaven uitsluitsel over de functie van de regenroep: de tweede mogelijkheid – dat het een alarmsignaal is – is de juiste. Maar het is geen algemeen alarmsignaal. Het is specifiek gericht op de partner en waarschuwt haar als het nest in gevaar is.
Dat resultaat is in lijn met het feit dat de man territorium en nest bewaakt en verdedigt, terwijl de vrouw het nest bouwt, de eieren bebroedt en de jongen grootbrengt; hij helpt wel hen te voeren, maar zij doet het meeste werk. En om het verhaal helemaal rond te maken: als vader de regenroep laat horen, houden jongen zich stil zodat ze niet de aandacht van de nabije roofvijand op zich vestigen.
De regenroep is vaak te horen. Kennelijk is het leven voor een vinkengezin niet zonder zorgen.
Willy van Strien
Foto: Vink, man. Membeth (Wikimedia Commons, Creative Commons, publiek domein CCO 1.0)
De regenroep van de vink op YouTube
Bron:
Framond, L. de, R. Müller, A. Comin & H. Brumm, 2025. Decoding the chaffinch “rain” call: a female-directed alarm call? Behavioral Ecology, 4 mei online. Doi: 10.1093/beheco/araf039