Vrouw met zwarte kop gaat bij Gouldamadine voorop
Als Gouldamadines gaan drinken, is niet elke vogel bereid om als eerste de veilige bomen te verlaten. Er zit een patroon in de volgorde waarmee ze zich bij een drinkplaats wagen, laten Andrias O’Reilly en collega’s zien.
Water drinken is een hachelijke onderneming voor de Gouldamadine, een zangvogel uit het noordwesten van Australië. Het is een kleurrijke soort. Als de vogels op de grond bij een beek of plas zitten, hebben roofvogels ze zo in de gaten, en ze zijn daar dus minder veilig dan in de bomen. Maar ze hebben geen keus: drinken moet. Eén keer per dag, ’s morgens vroeg, wagen ze het erop. Ze gaan in groepjes. En ze zijn niet allemaal even dapper, zagen Andrias O’Reilly en collega’s.
Persoonlijkheid
Dat was al bekend uit het lab. Gouldamadines hebben verschillende kopkleuren; de meeste vogels (70 procent) hebben een zwarte kop, andere (30 procent) een rode en een enkele (minder dan 1 procent) een gele. Onderzoek had laten zien dat die kleur gekoppeld is aan persoonlijkheid: dieren met een rode kop zijn agressiever, vogels met een zwarte kop zijn nieuwsgieriger en hebben meer lef. De onderzoekers vroegen zich af of dat in het wild ook zo is. Een verschil in lef zou dan zichtbaar moeten zijn bij een riskante bezigheid, zoals water drinken.
Dus observeerden ze de vogels bij hun dagelijkse drinkpartij en noteerden ze wat voor type vogel als eerste naar de drinkplaats ging en dus het grootste risico nam. Ze deden dat onderzoek aan het eind van het broedseizoen, toen de jongen al konden vliegen.
De Gouldamadines blijken geen helden te zijn. Ze gaan alleen naar beneden om te drinken als er al andere vogels bij het water zitten. Zijn die er niet, dan blijven ze in de bomen zitten wachten totdat er andere vogels verschijnen.
Risico
Pas dan durven ze ook. En dan zijn de vogels met een zwarte kop het meest bereid om voorop te gaan, zo bleek. Dat komt dus overeen met wat in het lab gevonden was. De zwartkoppige vogels lopen minder risico omdat ze minder opvallen dan de roodkoppige, is de verklaring.
Jonge vogels zijn nog niet op kleur en vallen nog minder op. Toch laten zij de volwassen vogels voorop gaan. Het idee is dat de jonkies voorzichtiger zijn omdat ze nog weinig ervaring hebben.
Aan het begin van de onderzoeksperiode zijn het vooral de vrouwtjes die als eerste naar het water gaan. De verklaring daarvoor is dat vaders nog een poosje voor de kleintjes zorgen als die pas zijn uitgevlogen; gedurende deze periode blijven de mannetjes bij de voorzichtige jongen, dus moeten de vrouwtjes de leiding nemen. Vooral de zwartkoppige doen dat dan.
Willy van Strien
Foto: Gouldamadine, mannetje met zwarte kop. Linda de Volder (via Flickr; Creative Commons CC BY-NC-ND 2.0)
Zie ook: rode heethoofden en zwarte lefgozers
Bron:
O’Reilly, A.O., G. Hofmann & C. Mettke-Hofmann, 2019. Gouldian finches are followers with blackheaded females taking the lead. PLoS ONE 14: e0214531. Doi: 10.1371/journal.pone.0214531